Middenin het Limburgse Heuvelland ligt het pittoreske dorpje Nijswiller. Het kleine dorp is gelegen in de gemeente Gulpen-Wittem en bestaat uit een kleine bewoonde kern met prachtige omliggende natuur. Hoewel het op het eerste oog heel rustig lijkt, heeft het er een lange geschiedenis opzitten. Een samenvatting van de geschiedenis van Nijswiller!
Krijtperiode: 135 – 65 miljoen jaar geleden
Nijswiller ligt middenin het Mergelland. De gele steen komt dan ook op diverse plaatsen aan het oppervlakte. Deze mergel ontstond in de Krijtperiode en bestaat uit kalkresten van dierenskeletjes en schelpen die zich toen in de Krijtzee bevonden.
Alpiene plooiing: 60 miljoen jaar geleden
Van de zee gaan we naar heuvels! Tijdens de Alpiene plooiing werden de Ardennen en de Eifel gevormd. Het heuvelachtige landschap van Nijswiller werd gevormd door de uitlopers van deze gebergten. De kenmerkende holle wegen ontstonden doordat regenwater naar de laagstgelegen beken stroomde en daardoor grond wegspoelde. Deze zogenaamde droogdalen werden door boeren met paard en kar gebruikt.
Laatste ijstijd: 70.000 – 10.000 jaar geleden
Tijdens de laatste ijstijd leefden dieren zoals mammoeten en rendieren in het gebied. Hierna warmde het klimaat op, waardoor veel jagers in de omgeving hun kampen oprichten. Rond 4500 jaar voor Christus was de veeteelt en landbouw zover ontwikkeld dat mensen zich voor langere tijd op een plaats vestigden.
Romeinse tijd: 753 voor Christus – 476 na Christus
Tijdens de Romeinse tijd stonden in het huidige Limburg talloze Romeinse villa’s. In Nijswiller zelf is geen bewijs gevonden voor Romeinse aanwezigheid, maar in de nabije omgeving meer dan genoeg. Zo ligt Nijswiller dichtbij de oude heerweg tussen Maastricht en Aken en zijn in de omliggende dorpen veel villa’s gevonden.
Ancien Régime: 1648 – 1794
We maken weer een sprong vooruit. Gedurende het Ancien Régime waren Nijswiller en andere omliggende dorpen zogenaamde vrije heerlijkheden tussen verschillende gebieden en prinsdommen. Een vrije heerlijkheid is een feodale bestuursvorm waarvan de landheer de rechten en eigendommen in bezit heeft.
Franse tijd: 1794 – 1839
Direct hierop volgde de Franse tijd. De Fransen voerden de Burgerlijke Stand en de dienstplicht in. Een aantal inwoners van Nijswiller zal dan ook gevochten hebben in o.a. het leger van Napoleon. Na het verdrijven van de Fransen werd Nijswiller bestuurd door Pruisen en daarna door Nederlanders. Het gebrek aan inspraak en politieke verschillen zorgde ervoor dat de Limburgers aan de kant van de Belgen stonden tijdens de Belgische opstand. Vanaf 1839 behoorde Limburg weer tot het Koninkrijk der Nederlanden.
Eerste Wereldoorlog: 1914 – 1918
Ondanks de onafhankelijkheid werden tijdens de Eerste Wereldoorlog Nederlandse troepen in Nijswiller gestationeerd. Enkele inwoners van Nijswiller werden in het eigen dorp gestationeerd en ingezet als bijvoorbeeld grensbewakers.
Tweede Wereldoorlog: 1939 – 1945
Ook in de Tweede Wereldoorlog werden grenswachten ingezet. Nijswiller werd de sterkste grenspost van Zuid-Limburg door de twee aanwezige kazematten en verschillende mitrailleuropstellingen. Op 10 mei 1940 kwam het Duitse leger bij Mamelis de grens over om via Nijswiller naar Maastricht door te trekken. Na vier jaar bezetting, op 16 september 1944, werd Nijswiller bevrijd.
Over de auteur
